8th Pay Commission List: केंद्र सरकारने काही दिवसांपूर्वी आठव्या वेतन आयोगाच्या (8th Pay Commission) स्थापनेला तत्त्वतः मान्यता दिल्यामुळे देशभरातील लाखो सरकारी कर्मचाऱ्यांमध्ये आनंदाची लाट उसळली आहे. हा आयोग लागू होताच, फिटमेंट फॅक्टर आणि भत्त्यांच्या आधारावर पगारात भरघोस वाढ होणे अपेक्षित आहे.
परंतु, याच दरम्यान एक महत्त्वाची माहिती समोर आली आहे, ज्यामुळे काही सरकारी कर्मचाऱ्यांच्या आशांना धक्का बसू शकतो. देशातील काही विशिष्ट विभाग आणि आस्थापनांमधील कर्मचारी हे वेतन आयोगाच्या कक्षेबाहेर (Outside the scope) असतात. याचा अर्थ, ८ वा वेतन आयोग लागू झाल्यावरही त्यांच्या पगारात वाढ होणार नाही.
तुमचा किंवा तुमच्या परिचितांचा विभाग या यादीत आहे की नाही, हे जाणून घेणे महत्त्वाचे आहे.
८ व्या वेतन आयोगाचा लाभ कोणाला मिळणार नाही?
भारतात साधारणपणे दर १० वर्षांनी नवीन वेतन आयोग लागू केला जातो. सध्या सातवा वेतन आयोग (7th Pay Commission) लागू आहे. नवीन ८ वा वेतन आयोग लागू झाल्यावर, खालील गटातील कर्मचारी त्याच्या कक्षेबाहेर राहतील:
वेतन आयोगाच्या कक्षेबाहेर असलेले विभाग आणि पदे:
- सार्वजनिक क्षेत्रातील उपक्रम (PSUs):
- यामध्ये येणाऱ्या सरकारी कंपन्या किंवा उपक्रमांतील कर्मचाऱ्यांचे वेतन नियम वेतन आयोगापेक्षा वेगळे असतात.
- स्वायत्त संस्था (Autonomous Bodies):
- केंद्र सरकारच्या अखत्यारीतील काही स्वायत्त संस्थांमधील कर्मचाऱ्यांच्या पगार आणि भत्त्यांचे नियमही स्वतंत्र असतात.
- न्यायालयातील न्यायाधीश:
- उच्च न्यायालय (High Court) आणि सर्वोच्च न्यायालय (Supreme Court) यांमधील न्यायाधीशांचे पगार आणि भत्ते हे वेतन आयोगाच्या कक्षेबाहेर असतात. त्यांच्यासाठी वेतन आणि भत्त्यांचे नियमन करण्यासाठी स्वतंत्र कायदे आणि नियम आहेत.
थोडक्यात, वेतन आयोगाचा थेट लाभ प्रामुख्याने केंद्र सरकारच्या विविध मंत्रालये आणि विभागांमध्ये काम करणाऱ्या कर्मचाऱ्यांना मिळतो.
८ व्या वेतन आयोगात पगारवाढ कशी होईल?
८ व्या वेतन आयोगात पगारवाढ प्रामुख्याने फिटमेंट फॅक्टर (Fitment Factor) आणि विविध भत्त्यांवर (Allowances) अवलंबून असेल.
फिटमेंट फॅक्टर म्हणजे काय?
- व्याख्या: फिटमेंट फॅक्टर हा एक गुणक (Multiplier) आहे, जो सरकारी कर्मचाऱ्यांचे पगार आणि पेन्शन सुधारण्यासाठी वापरला जातो.
- पगार निश्चिती: हा गुणक कर्मचाऱ्यांच्या सध्याच्या मूळ वेतनावर (Basic Pay) लागू केला जातो, ज्यामुळे त्यांचे नवीन वेतन मोजले जाते.
- थेट परिणाम: फिटमेंट फॅक्टरचा थेट परिणाम कर्मचाऱ्यांच्या मूळ पगारावर होतो.
- उदाहरणासाठी: जर एखाद्या कर्मचाऱ्याचा सध्याचा मूळ पगार ₹ १५,५०० असेल आणि फिटमेंट फॅक्टर २.५७ असेल, तर त्याचा नवीन मूळ पगार ₹ १५,५०० × २.५७ = ₹ ३९,८३५ (अंदाजित) होईल.
पगारवाढीचा अंदाज
- अपेक्षित फॅक्टर: अहवालानुसार, ८ व्या वेतन आयोगातील फिटमेंट फॅक्टर १.९२ ते २.८६ दरम्यान असू शकतो.
- मूळ पगारात वाढ: जर हा फॅक्टर लागू झाला, तर सरकारी कर्मचाऱ्यांचा मूळ पगार थेट ₹ १८,००० वरून ₹ ५१,००० पर्यंत वाढू शकतो, असा अंदाज आहे. (अंतिम निर्णय आयोगाच्या अहवालानंतर स्पष्ट होईल.)
८ वा वेतन आयोग हा केंद्र सरकारी कर्मचाऱ्यांसाठी एक मोठा दिलासा ठरणार असला तरी, वरील यादीतील कर्मचाऱ्यांसाठी वेतन आणि भत्त्यांसाठीचे नियम स्वतंत्र राहतील, हे लक्षात घेणे आवश्यक आहे. Sources