Rabi MSP Hike List : केंद्रीय आर्थिक व्यवहार मंत्रिमंडळ समितीची (CCEA) एक अत्यंत महत्त्वाची बैठक १ ऑक्टोबर २०२५ रोजी पार पडली आहे. या बैठकीत २०२५-२६ च्या रब्बी हंगामासाठी सहा प्रमुख पिकांच्या किमान आधारभूत किमती (Minimum Support Price – MSP) म्हणजेच हमीभाव जाहीर करण्यात आले आहेत.
केंद्र शासनाच्या या निर्णयामुळे रब्बी पिके घेणाऱ्या शेतकऱ्यांमध्ये उत्साह संचारला आहे. विशेषतः हरभरा (Chana) आणि करडई (Safflower) या पिकांच्या हमीभावात लक्षणीय वाढ करण्यात आली आहे.
रब्बी हंगामातील सहा प्रमुख पिकांचे नवे हमीभाव आणि झालेली वाढ खालीलप्रमाणे आहे.
२०२५-२६ रब्बी हंगामासाठी जाहीर झालेले नवे हमीभाव
खालील तक्त्यात प्रति क्विंटल जाहीर झालेले नवे हमीभाव आणि मागील वर्षाच्या तुलनेत झालेली वाढ दर्शविली आहे:
| पीक | प्रति क्विंटल नवा हमीभाव (₹) | मागील वर्षापेक्षा वाढ (₹) |
| करडई (Safflower) | ₹ ६,५४० | ₹ ६०० |
| मसूर (Lentil) | ₹ ७,००० | ₹ ३०० |
| मोहरी (Mustard) | ₹ ६,२०० | ₹ २५० |
| हरभरा (Chana) | ₹ ५,८७५ | ₹ २२५ |
| गहू (Wheat) | ₹ २,५८५ | ₹ १६० |
| बार्ली (Barley) | ₹ २,१५० | निश्चित वाढ दिलेली नाही |
हमीभाव निश्चित करताना विचारात घेतलेले घटक
शेतकऱ्यांच्या उत्पादनाला योग्य भाव मिळावा यासाठी केंद्र सरकार MSP (हमीभाव) निश्चित करताना अनेक महत्त्वपूर्ण खर्चांचा विचार करते. यामध्ये प्रामुख्याने खालील घटक समाविष्ट असतात:
- श्रम आणि मेहनत: मानवी श्रम आणि शेतकरी तसेच त्यांच्या कुटुंबीयांच्या श्रमाचे मूल्य.
- उत्पादन खर्च: बी-बियाणे, खत आणि कीटकनाशकांचा खर्च.
- तांत्रिक खर्च: सिंचन शुल्क, डिझेल आणि विजेचा खर्च.
- इतर खर्च: जमिनीचे भाडे, देखभालीचा खर्च.
शेतकऱ्यांची मागणी आणि अपेक्षा
या घोषणेमुळे शेतकऱ्यांना दिलासा मिळाला असला तरी, अनेक शेतकऱ्यांचे असे मत आहे की सध्या जाहीर झालेली वाढ ही वाढत्या महागाई आणि उत्पादन खर्चाच्या तुलनेत पुरेशी नाही.
- सध्या झालेली वाढ (जी बहुतेक पिकांसाठी ₹१०० ते ₹२०० दरम्यान आहे) ही वाढत्या डिझेल आणि खतांच्या किमती पाहता अपुरी आहे.
- त्यामुळे, शेतकऱ्यांच्या माध्यमातून या हमीभावामध्ये अजून मोठ्या प्रमाणात वाढ करण्याची मागणी केली जात आहे, जेणेकरून उत्पादन खर्चावर आधारित योग्य नफा (Profit Margin) मिळू शकेल.